Cryptografie en encryptie: het belang van een duidelijk beleid

Vier voordelen van cryptografie 

Cryptografie is het proces waarbij informatie wordt versleuteld en onleesbaar wordt voor onbevoegden. Het biedt belangrijke voordelen: 

• Vertrouwelijkheid: gegevens zijn alleen toegankelijk voor mensen met toegang. 
• Integriteit: gegevens kunnen niet ongemerkt worden gewijzigd. 
• Authenticatie: verifieert de identiteit van communicatiepartners. 
• Niet-afwijsbaarheid: levert bewijs dat een actie of communicatie heeft plaatsgevonden. 

Encryptie is een praktische toepassing van cryptografie. Denk aan versleutelde e-mails, VPN-verbindingen of HTTPS-verkeer. In een tijd waarin cyberdreigingen toenemen, is het gebruik van encryptie geen luxe meer, maar een noodzaak. 

Waarom is een formeel cryptografiebeleid nodig? 

Zonder duidelijke richtlijnen kan het gebruik van cryptografie leiden tot fouten en risico’s, zoals: 

• Onveilige of verouderde cryptografische algoritmes. 
• Zwakke of slecht beheerde sleutels. 
• Gebrekkig key management, waardoor ontsleuteling onmogelijk wordt bij incidenten. 
• Niet-naleving van wet- en regelgeving, zoals de AVG en NIS2. 

Een goed cryptografiebeleid zorgt voor uniformiteit, veiligheid en compliance. Het biedt een duidelijke structuur voor het gebruik van encryptie binnen een organisatie. 

Deze zeven punten staan in een cryptografiebeleid 

Een effectief cryptografiebeleid bestaat uit verschillende onderdelen:

1. Toepassingsgebieden

Specificeer waar encryptie verplicht is, bijvoorbeeld:

• Opslag van persoonsgegevens en vertrouwelijke documenten. 
• Verkeer over onveilige netwerken zoals WiFi of internet. 
• Back-ups en mobiele opslagmedia (zoals USB-sticks en laptops). 

2. Algoritmes en Standaarden

Leg vast welke cryptografische technieken zijn toegestaan, gebaseerd op erkende standaarden:

• AES-256: voor symmetrische encryptie. 
• RSA (minimaal 2048 bits) of ECC: voor asymmetrische encryptie. 
• SHA-2 of SHA-3: voor hashing. 

Vermijd verouderde algoritmes zoals MD5, SHA-1 of RC4. 

3. Sleutelbeheer (key management)

Een cruciaal onderdeel van elk encryptiebeleid. Richtlijnen moeten bestaan voor:

• Generatie, distributie, rotatie en vernietiging van sleutels. 
• Opslag in Hardware Security Modules (HSM) of beveiligde vaults. 
• Toegangscontrole en logging van sleutelgebruik. 

4. Certificaatbeheer

Voor systemen die gebruikmaken van TLS/SSL:

• Stel automatische verlenging van certificaten in (bijvoorbeeld via Let’s Encrypt). 
• Gebruik sterke TLS-configuraties (minimaal TLS 1.2, bij voorkeur TLS 1.3). 
• Zorg voor blacklisting van verlopen of ingetrokken certificaten (CRL/OCSP). 

5. Toegangsrechten en rollen

Bepaal wie toegang heeft tot versleutelde data en sleutels.

• Hanteer het least privilege-principe: medewerkers krijgen alleen toegang tot wat ze nodig hebben. 
• Log en monitor alle toegang tot sleutels. 

6. Incidentrespons

Definieer een aanpak voor incidenten zoals:

• Verlies van een sleutel. 
• Encryptie-fouten of corrupte data. 
• Ontdekking van zwakke encryptie-implementaties. 

Een helder draaiboek voor dit soort scenario’s is essentieel. 

7. Wet- en regelgeving

Houd rekening met wetgeving zoals:

• AVG: encryptie als maatregel om persoonsgegevens te beschermen. 
• NIS2: versleuteling verplicht bij kritieke infrastructuur. 
• Exportrestricties: voor bepaalde cryptografietechnieken naar landen buiten de EU. 

Praktijktip: maak beleid begrijpelijk én uitvoerbaar 

Een cryptografiebeleid mag geen technisch document zijn dat stof verzamelt in een lade. Het moet: 

• Toegankelijk zijn voor IT- en securityteams. 
• Geïntegreerd worden in softwareontwikkeling en infrastructuurbeheer. 
• Regelmatig worden geüpdatet op basis van nieuwe technologische ontwikkelingen. 

Een praktische aanpak is het opstellen van een “Cryptografie Quick Guide” voor medewerkers. Hierin leg je uit: 

• Welke tools ze moeten gebruiken, zoals Signal voor veilige communicatie. 
• Waar ze geen eigen encryptiemethoden mogen bedenken. 
• Bij wie ze terecht kunnen met vragen of problemen. 

Conclusie: cryptografie als noodzaak 

Cryptografie is een krachtige verdedigingslinie tegen cyberdreigingen, maar alleen effectief als het wordt ondersteund door duidelijke richtlijnen en procedures. Een goed cryptografiebeleid zorgt voor consistentie, veiligheid en naleving van wetgeving. Het versterkt de weerbaarheid van je organisatie in een tijdperk vol datalekken en cyberaanvallen. 

Wil je ondersteuning bij het opstellen van een cryptografiebeleid of key management procedures? Neem contact met ons op — we helpen je graag verder.